Het is zaterdagochtend, 5:30. We staan op en vertrekken richting Sulaymaniyah. We rijden mee met Kawa die in de stad moet zijn voor een interview met de first lady van Koerdistan. Zijn cameraman, Emir, rijdt (of beter, hobbelt) ons richting het oosten. Ze maken een documentaire over een bekende Koerdische dichter die ooit bevriend was met de belangrijke familie Talabani. Maar mevrouw Talibani heeft in het verleden ook geprobeerd om de dichter te laten vermoorden. Dat is dus een onderwerp om te vermijden, als je tenminste na het interview niet een bezoekje van een knokploeg wil krijgen. Terwijl Kawa dit vertelt zitten Bill, Beri en ik slurpend aan onze red bulls op de achterbank. De verslaving heeft inmiddels ernstige vormen aangenomen. Hoewel ik nog niet zo erg ben als Bill drink ik toch wel een blikje of 5 op een dag. Na een half uurtje zijn we de woestijnachtige vlakte uit en beginnen de plukjes groen zo her en der te verschijnen. Elke kuil in de weg (en dat zijn er nogal wat) is een deuk in het dak. Nog een uurtje later en we scheuren door de bergen richting het Duhkan meer. De route naar Sulaymaniyah is via Kirkoek iets van anderhalf uur, maar zelfs Kawa, een Koerd, durft het niet aan om via die stad te rijden vanwege de veiligheid. We hebben de anderhalf uur extra reistijd dan ook allemaal graag over. Bovendien zijn de landschappen in de bergen soms adembenemend mooi. We maken wat korte stops onderweg en arriveren rond een uur of 10 in Sulaymaniyah waar Beri afscheid neemt om naar familie te gaan.
Bill en ik nemen onze intrek in het Mihrako hotel en daar ontmoeten we ook Hama, een vriend van Bill die hij heeft leren kennen tijdens zijn bezoek aan Koerdistan vorig jaar. Naast de Barzani’s en Talabani’s is zijn familie de derde ‘belangrijke’ groep van Koerdistan. Zijn voorouderen hebben Sulaymaniyah gesticht en door de geschiedenis heen hebben ze veel macht en rijkdom gehad. De rijkdom is er nog, de macht een stuk minder. Tijdens het tijdperk van Saddam werd ze het voorstel gedaan om bescherming van hem te kopen. De broer van Hama wilde hier niets van weten en liet dat duidelijk merken. Daarop besloot de ene helft van de familie, waaronder Hama, te vluchten naar Zweden, terwijl de andere helft alsnog in zee ging met de dictator. Sinds enkele jaren is Hama teruggekeerd, terwijl zijn vrouw en dochtertje nog in Europa zitten. Hij is bitter nu hij merkt hoe moeizaam het allemaal gaat in Koerdistan. Land dat door Saddam geconfisqueerd was heeft hij met veel pijn en moeite terug kunnen krijgen, na jarenlang bureaucratisch gedoe. Ook hij is gebroken van binnen, noemt de regering de maffia. Toch blijft hij investeren in Koerdistan, hij bouwt aan een enorme toren waar winkels en kantoorruimte gevestigd kunnen worden. Tussen de wrange verhalen door is hij een goedlachse en geestige man. Al bijna te vriendelijk voor de samenleving waarin hij zich moet begeven. Vrienden waarmee hij opgroeide verkeren tegenwoordig in de hoogste kringen van bestuur, en zijn onderdeel geworden van de corruptie, van het grote probleem van Koerdistan. Hij vertelt het allemaal terwijl we in zijn jeep de bergen inrijden. Na een half uur rijden en het huis van Talibani gepasseerd te zijn komen we aan op een van de hoogste bergen in dit gebied. Hama’s landgoed. Een klein huisje, een veranda en uitzicht op een enorme bergketen in de verte, glooiende valleien en bossen. Naast het huis is een groot hok met speciaal gefokte duiven, tussen de struiken scharrelt een enorme hond en zwaluwen hebben hun nesten gebouwd in het dak van het huis. Op het geluid van wat krekels en andere dieren na is het stil. Bill en ik staan onder hypnose de prachtige omgeving in ons op te nemen, Hama ontspant duidelijk nu we hier zijn aangekomen. Hij vertelt dat hij liever hier is dan in de stad, omdat hij het gezelschap van de dieren inmiddels prefereert boven dat van familie en machtshebbers. Als we langs het huis lopen blijkt aan de andere kant een nog veel groter stuk land te liggen met wederom een enorme berg in de verte. Ook bezit van zijn familie en hij denkt erover om daar een huis te bouwen om permanent in te gaan wonen. We dalen een stuk van de berg af en komen langs een bouwsel waar normaal een ezel hoort rond te lopen. Die blijkt wel vaker weg te wandelen maar komt altijd terug. We lopen een stuk verder en Hama laat zien waar hij druiven aan het telen is. Voor zijn wijnkelder die hij ernaast gaat bouwen. Op de rand van een afgrond blijven we een poosje staan. Hij wijst in de verte en vraagt of we iets zien. Tussen twee bergen in, ver in de verte en amper zichtbaar, zien we een gebouwencomplex. Hama vertelt dat het een geheime CIA basis is waar je niet in de buurt kan komen. Na een mooie wandeling keren we terug en vertoeven we een poosje op de veranda. Hij vertelt over zijn zevenjarige dochtertje dat ze grappend Adolfina noemen, omdat het zo’n dictator is. Als hij een foto laat zien zie ik de tranen in zijn ogen opwellen. Omdat Bill en Hama elkaar al wat langer kennen besluit ik om ze even met zijn tweetjes te laten en maak zelf nog een wandeling over het landgoed. Hagedissen schieten weg en komen nieuwsgierig weer tevoorschijn als ik een poosje doodstil blijf staan. Ik ga in het gras liggen tussen een enorme rij struiken en zie hoe enorme wolken hun schaduwen over bergen en vallei laten gaan. Als ik weer aankom bij het huis heeft Hama net telefoon gehad van de persoon die het landgoed onderhoudt. Gisteren heeft hij een grote, giftige slang gedood in de buurt van de ezel. Met de waarschuwing om vooral voorzichtig te zijn bij het wandelen door de struiken.
Als de trek in koffie en cake toeneemt besluiten we weer de stad in te gaan. En daar komen we eindelijk oog in oog met de enorme bowlinghal die de new york times enkele dagen geleden nog noemde in een artikel over Koerdistan (http://www.nytimes.com/2007/06/27/world/middleeast/27kurds.html)
Omdat Hama geen grote fan is van bowlen houden Bill en ik het bij één potje dat Bill met twee punten verschil wint. Terwijl ik sta te kijken hoe iedereen hier aan het bowlen is alsof het de normaalste zaak van de wereld is bedenk ik me dat een Koerdische versie van The Big Lebowski geweldig zou zijn voor de filmindustrie hier. Bowlen in Koerdistan, bowlen in Irak. Het bizarre gevoel dat al een poosje in mijn lichaam huist raak ik niet kwijt.
Een uur later zitten we aan heerlijke koffie en chocoladegebak. Vrienden van Hama schuiven aan en verdwijnen en Kawa en Emir sluiten zich tegen het einde van de dag weer bij ons aan. Gezamenlijk eten we in het hotel waar Bill en ik verblijven. Tegen middernacht nemen we afscheid van Hama en gaat Bill richting bed. Kawa, Emir en ik besluiten om nog even de stad in gaan om een biertje te drinken. In het luxueuze tweepersoonsbed slaap ik darna alle vermoeidheid van me af.
De volgende dag duikt Sheida op en samen met Hama gaan we lunchen en daarna wandelen in Freedom Park. Een gigantisch park met veel bomen, mooie perken, grasvelden en water. Rond 19:00 is het helaas weer tijd om af te reizen naar Erbil. We nemen afscheid van Hama en beloven dat we elkaar snel weer zullen zien. Ook Shaida zeggen we gedag, maar die komt nog naar Erbil om haar filmbeelden te laten zien. Op de terugweg zitten we in de taxi van een vriendelijke, doch autoreistechnisch-gehandicapte man. Net vertrokken uit Sulaymaniyah kreeg hij het voor elkaar om enkele minuten op de verkeerde weg te rijden, tegen het verkeer in. Met 120 kilometer per uur vloog hij vervolgens over stukken waar je maximaal 60 mocht, en borden met “verboden in te halen” interpreteerde hij als “hier inhalen”. Met een noodvaart wist hij het elke keer voor elkaar te krijgen om precies een inhaalmanoeuvre te beginnen vlak voor we een heuvel overgingen en je dus niet kon zien of er een tegenligger aankwam. Het liefst als er ook nog een scherpe bocht volgde na de heuvel. De combinatie doodsangst en een overdosis red bull is geen plezierige. Maar ondanks het adrenalinerijke slot was het een heerlijk ‘break’.
